به گزارش سرویس دفاعی مشرق، ایجاد قدرت دریایی موثر و پر توان برای جمهوری اسلامی ایران پس از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و بر پایه تجربیات ارزشمند آن از اولویت بالایی برخوردار بوده و است. پس از جنگ تحمیلی ۸ ساله علیه کشورمان و مشاهده عملکرد موشک‎هایی همچون هارپون در اختیار نیروی دریایی ارتش ایران، موشک فرانسوی اگزوست در اختیار عراق و نیز استفاده از موشک کرم ابریشم توسط هر دو طرف، سرمایه‎گذاری قابل توجهی در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برای طراحی، ساخت و تولید موشک‎های ضد کشتی با بردهای متنوع خصوصاً انواع کروز که قابلیت شلیک از سه دسته اصلی پرتابگرها یعنی شناورها، هواگردها و سکوهای زمینی را داشته باشند، صورت گرفت.

باید به خاطر داشت بسیاری از موشک‎های کروز هوا به سطح و سطح به سطح ساخته شده در واقع هواپیمایی با یک سرجنگی هستند زیرا پیکربندی آنها شباهت زیادی به هواپیما دارد. وجود بال به صورت ثابت یا باز شونده، پیشران هواتنفسی از نوع توربوجت یا توربوفن و از همه مهم‎تر نحوه پرواز غیر بالستیک و یا کاملاً مشابه هواپیما از شاخصه‎های مشترک اغلب این موشک‎ها  است .

اصلی‎ترین مشخصه این نوع موشک‎ها، پرواز در ارتفاع بسیار نزدیک به سطح زمین و عموماً کمتر از ۳۰ متری در فاز پیمایشی (کروز) از مراحل حرکت آن است که بخش بسیار زیادی از زمان پرواز آنها را شامل می‎شود از این رو این موشک‎ها به نام کروز شناخته شدند. اغلب موشک‎های کروز ساخته شده دارای سرعت‎های کمتر از صوت هستند اما برخی نمونه‎های جدید در بخش نهایی پرواز (فاز ترمینال) به سرعت مافوق رسیده و برخی نیز از ابتدای پرواز، سریع‎تر از صوت حرکت می‎کنند. موشک‎های کروز از هواپیما، پرتابگر زمینی، کشتی و حتی زیردریایی شلیک می‎شوند و انواع مختلف آنها برای حمله به رادارها، کشتی‎ها و اهداف زمینی توسعه یافته‎اند. برد نمونه‎های مختلف ساخته شده این نوع موشک‎ها از چند ده کیلومتر تا چند هزار کیلومتر است. برخی از مهم‎ترین اجزاء مشترک همه این موشک‎ها شامل پیشران راکتی برای نمونه‎های برد کوتاه تا متوسط و موتور جت برای نمونه‎های دوربرد، خلبان خودکار، ارتفاع‎سنج (برای اندازه‎گیری ارتفاع از سطح آب و پرواز در نزدیکی آن) و جستجوگر هدف که عموماً از نوع راداری، تصویری یا حرارتی است.

آرایه ای از موشک های کروز ضد کشتی با انواع سامانه هدفگیری و رده های مختلف برد در کشورمان تا به امروز توسعه یافته است. این موشک ها شامل نمونه های کوتاه برد کوثر-۱ و ۲ و ۳ و ظفر، نصر-۱، نصر بصیر، نور، قادر، قدیر و رعد هستند که آنها را به صورت کوتاهی معرفی کرده و در ادامه به سایر جنبه های برنامه موشکی کروز ضد کشتی کشورمان در قالب بازخوانی چند خبر منتشر شده توسط مسئولان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح می پردازیم. این امر به بهانه رونمایی از موشک کروز جدید «نصیر» در آستانه روز ارتش جمهوری اسلامی ایران است.

کوثر

این موشک به عنوان یک سلاح ضد کشتی با پیشرانه راکتی سوخت جامد، سبک و برد کوتاه ساخته شده است. ۳ گونه مختلف این موشک دستکم در دو مؤلفه وزن و برد با هم تفاوت‎های محسوسی دارند. نمونه آخر یعنی کوثر-۳ با وزن ۱۲۰ کیلوگرم و برد ۲۵ کیلومتر دارای سر جنگی به جرم ۲۹ کیلوگرم بوده و به سرعتی نزدیک به ۰.۸ سرعت صوت می‎رسد.

موشک کروز ضد کشتی کوثر

بنا بر اطلاعات منتشر شده یکی از ۳ گونه موشک کوثر دارای جستجوگر اپتیکی و یک نمونه هم از نوع راداری است. این موشک سبک با نصب روی قایق‎های تندرو از جمله ذوالفقار (IPS-۱۸) و سایر شناورهای تندرو نقش مهمی در افزایش توان تهاجمی آنها ایفا کرده. همچنین بالگرد شاهد۲۸۵ و پهپاد تهاجمی کرار نیز هر یک با دو فروند از این موشک مشاهده شده‎اند. تصویر زیر نیز که مربوط به رزمایشی دریایی در چندین سال قبل است به سکوی ساحلی موشک کوثر نسبت داده می‎شد اما پس از رونمایی از موشک ظفر ابهاماتی در این زمینه ایجاد شد.

 ظفر

موشک کروز ظفر که در سال ۱۳۹۱ معرفی شد به طور کلی شباهت شکلی و ابعادی به موشک‎های کوثر دارد. ظفر موشکی با جرم ۱۲۰ کیلوگرم، برد بین ۸ تا ۲۵ کیلومتر، سرعت ۰.۸ ماخ بوده و آخرین نسل از موشک های ضد کشتی سبک و کوتاه برد ایران است. سرجنگی ۳۰ کیلوگرمی و سامانه هدفگیری راداری که قابلیت «شلیک کن و فراموش کن» به این موشک بهره مند از پیشران سوخت جامد می دهد از دیگر ویژگی های این موشک ۲.۶۸۵ متری است که قطر ۱۸۰ میلیمتر و دهانه بال۵۸۶ میلیمتری دارد.

موشک کروز ضد کشتی ظفر

این موشک نیز قابل نصب بر روی شناورهای سبک و تندرو بوده و ارزیابی کارشناسان خارجی برای موشک‎هایی در رده ظفر و کوثر نشان می‎دهد به دلیل ابعاد کوچک و سرعت نسبتاً بالا این موشک‎ها اهداف دشواری برای سامانه‎های دفاعی ناوهای مورد حمله خواهند بود. فیوز برخوردی-تأخیری این موشک سبب می شود تا اندکی پس از نفوذ به شناور در که در ناحیه نزدیک سطح آب رخ می دهد و ورود موشک به بدنه، انفجار سرجنگی صورت پذیرد که سبب تخریب بیشتری می شود.

شلیک موشک ظفر از قایق تندرو ذوالفقار؛ رادار هدفیابی روی دکل شناور قابل مشاهده است

نصر

موشک کروز ضد کشتی نصر در زمره سلاح‎هایی با برد کوتاه تا متوسط قرار می‎گیرد. اصلی‎ترین تفاوت این موشک با کوثر و ظفر میزان بالای سرجنگی است که قدرت تخریب بسیار بالایی برای آن ایجاد نموده. موشک ۳۵۰ کیلوگرمی نصر-۱ با برد دستکم ۳۵ کیلومتر حاوی یک سرجنگی نیمه زرهی ۱۳۰ کیلوگرمی بوده که در حدود ۴.۵ برابر سرجنگی موشک کوثر-۳ است.

نمونه هواپرتاب موشک نصر در کنار اف-۴ئی

موشک ضد کشتی و کروز نصر-۱ پس از قرار گرفتن در خط تولید، به فهرست تسلیحات شناورهای تندرو اضافه شد که برد دورایستایی بهتری به آنها در مقابله با ناوهای دشمن می‎دهد. علاوه بر شناورهایی که فیلم شلیک موشک از آن در زمان نمایش خط تولید در اختیار رسانه‎ها قرار گرفت شناورهای تندرو دیگر از جمله ذوالفقار نیز به این موشک هدایت راداری و قدرتمند مجهز شده‎اند. ممکن است این موشک نیز مانند کوثر دارای نمونه‎ای برخوردار جستجوگر تصویری باشد.

شلیک موشک کروز ضد کشتی نصر از پرتابگر ساحلی

شلیک موشک نصر هدایت راداری از شناور تندرو ذوالفقار

موشک نصر دارای سکوهای ساحلی خوداتکا نیز بوده که با استقرار روی کامیون از تحرک مناسبی برخوردار شده‎اند. نمونه هواپرتاب این موشک کروز هم به تولید رسیده که روی هواپیماهای جنگنده نظیر اف-۴ فانتوم نیروی هوایی ارتش نصب می‎شود. بالگردهای بل۲۰۶ نیروی دریایی سپاه نیز مجهز به یک موشک نصر در زیر بدنه از دیگر کابران نصر هواپایه به شمار می آیند.

موشک نصر زیر بدنه بالگرد بل۲۰۶

این بالگرد می‎تواند به سرعت پیمایشی (کروز) بالاتر از ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت برسد که سرعت اولیه قابل توجهی به موشک می‎دهد. همچنین توان رسیدن به ارتفاع پروازی بیش از ۳۵۰۰ متر نیز در کنار سرعت اولیه‎ای که بالگرد به موشک می‎دهد برد نصر را در صورت شلیک از بالگرد به طور محسوسی افزایش خواهد داد.

نصر بصیر

آخرین نمونه معرفی شده موشک نصر با نام «نصر بصیر» که اشاره به قابلیت رؤیت اهداف نیز دارد از جستجوگر الکترواپتیکی و احتمالاً از نوع تصویری فروسرخ (IIR) برای هدفگیری در فاز نهایی پرواز استفاده شده است. این جستجوگر در زمره گونه‌های غیرفعال یا passive قرار می‌گیرد که بدون ایجاد هرگونه انتشاری اقدام به شناسایی و قفل روی اهداف می‌نماید.

موشک نصر بصیر

بدین ترتیب هوشیاری شناورهای دشمن در مورد شلیک موشک به سمت آنها به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد. شناسایی اولیه موقعیت شناورهای دشمن نیز می‌تواند به روش‌های مختلفی صورت گیرد از جمله رادارهای دوربرد ساحلی، پهپادهای شناسایی یا توسط رادار شناورهایی در خارج از منطقه شلیک موشک .جستجوگر تصویری فروسرخ (IIR) قابلیت ردگیری اهداف شناوری را از تمام زوایا داشته، از مقاومت نسبتاً بالایی نسبت به اخلال (جمینگ) و فریب برخوردار بوده و حساسیت بسیار بهتری در تشخیص اهداف دارد. همچنین برخلاف جستجوگرهای اپتیکی مرئی که تنها در روز و شرایط آب و هوایی مساعد قابلیت فعالیت دارند جستجوگر تصویری حرارتی در شب و شرایط نامساعد با درصدی کاهش برد، توان عملیات دارد.

تصویر فروسرخ از یک هدف دریایی در فاصله ۴ کیلومتری

به نظر می‌رسد پنجره جستجوگر موشک نصر بصیر، دارای پوشش خاصی است که اثرات مهمی در تشخیص محدوده مطلوب امواج فروسرخ دارد. این ماده با حذف برخی از باندهای امواج فروسرخ، فقط فرکانسهایی از امواج فروسرخ را عبور می دهد که مربوط به مواد سازنده به کار رفته در تجهیزات هدف بوده و اثرات محیطی پس زمینه و اثرات حرارتی روی پنجره جستجوگر را نیز تا حد زیادی حذف می کند.

سر جستجوگر موشک نصر بصیر

همچنین خواص مکانیکی طلق یا شیشه پنجره جستجوگر با بهره‌گیری از این مواد بهبود می‌یابد که در صورت تشکیل امواج شوک در جلوی موشک در سرعت‌های شلیک مادون صوت بالا (High Subsonic) اهمیت بیشتری می‌یابد. به علاوه با بهره‌گیری از این ماده، مقاومت در برابر اثرات اصطکاکی و سایشی قطرات آب نیز بهبود یافته که ارزش بالایی برای موشک‌های کروز دریایی که در نزدیک سطح آب پرواز می کنند.

نصیر

موشک نصیر در ۲۶ فروردین ۱۳۹۶ و در بازدید رئیس جمهور از نمایشگاه دستاوردهای وزارت دفاع به طور رسمی رونمایی شد. در نگاه اول، بخش جلویی این موشک و بال های اصلی آن مشابه موشک نصر بوده اما در بخش انتهایی بدنه تفاوت هایی به چشم می خورد. مهمترین تفاوت نصیر با خانواده نصر، استفاده از یک موتور جت به جای پیشران سوخت جامد قبلی است. در نتیجه برای حرکت اولیه موشک یک بوستر سوخت جامد به انتهای آن اضافه شده که بالک های پایدارساز مختص خود را نیز دارد.

موشک کروز ضد کشتی جدید نصیر

ورودی هوای موتور موشک نصیر در زیر بدنه و بین بال های اصلی قرار دارد. قسمت انتهایی بدنه نیز دارای زاویه همگرایی یا اصطلاحاً دم-قایقی شده که به دلیل قطر کمتر نازل خروجی موتور جت و کاستن از پسای پشت بدنه بوده است. به علاوه در موشک نصیر، بالک های کنترلی انتهای بدنه نیز باز طراحی شده و بر روی یک پایه روی بدنه نصب شده اند.

ورودی هوای پیشران جت موشک نصیر

در نتیجه تغییرات فوق، طول بدنه موشک نصیر نسبت به نصر در حدود ۲۰ درصد بیشتر به نظر می رسد که شاید با روش اتخاذ شده در پرتابگرهای موشک قادر و قدیر برای جبران افزایش طول آنها بتوان از پرتابگر فعلی موشک نصر که به طور گسترده ای روی شناورهای پرسرعت نیروی دریایی سپاه نصب شده است، همچنان بهره برد. توسعه موشک نصیر نشان داد کار بر روی موشک های دوربرد کروز سبب غفلت از توسعه موشک های جدید برای شناورهای تندرو و پرتابگرهای هوایی نظیر بالگردها و هواپیماهای رزمی سرنشین دار و بدون سرنشین نخواهد شد. نگاهی به این دسته از موشک ها خصوصاً نمونه های چینی که از تنوع بسیار بالایی برخوردار هستند دید خوبی نسبت به این فرایند توسعه می دهد. به عنوان مثال موشک C-۷۰۵ که نسل جدیدتر C-۷۰۴ با برد حدود ۳۵ کیلومتر است با بهره گیری از موتور جت و بال بازشونده، ضمن حفظ ابعاد کلی و وزن موشک قبلی به برد ۱۴۰ تا ۱۷۰ کیلومتر می رسد که ۴ تا ۴.۸۵ برابر برد نمونه قبلی است. نا گفته پیداست که تجهیز شناورهای پرسرعت سپاه به موشکی با برد حتی ۲ تا ۳ برابر حالت فعلی، دست بلندتری برای حفاظت از حریم خلیج فارس و تنگه هرمز توسط قایق ها ایجاد می کند.

همانطور که اشاره شد در جریان رزمایش دریایی ولایت-۹۵ خبر شلیک موفق موشک کروز نصیر و شلیک موفق آن بدون اشاره به مشخصات عملیاتی آن اعلام شد. مقایسه تصاویر نشان می دهد که نصیر تفاوتی در قطر بدنه، ابعاد و شکل بالک های اصلی و طول کلی بدنه (بدون بوستر) با موشک نصر ندارد. پیشران جت موشک نصیر احتمالاً یک طراحی جدید است زیرا قطر کمتر این موشک نسبت به خانواده موشک های نور، امکان به کارگیری موتور جت نصب شده در آنها را برای موشک مذکور، ناممکن می سازد.

شکل انتهای بدنه نصیر مشابه C-۷۰۵ چین بوده و البته قسمت جلویی بوستر آنها نیز از یک ایده مشابه بهره می برد؛ اما نگاهی به بخش انتهایی آن و شکل بالک های پایدارساز مشخص می سازد که این بوستر یک طراحی بومی بوده و شاید در شکل بالک های پایدارساز بوستر نیز، نیم نگاهی به نسخه زمین-پایه موشک کروز ضد کشتی روسی kh-۳۵ وجود داشته است. بر این اساس، ارائه یک تخمین از برد نصیر دشوار است اما احتمالاً افزایش برد ۲ تا ۳ برابری نسبت به موشک نصر را می توان انتظار داشت تا توجیه عملیاتی کافی برای توسعه و تولید این موشک وجود داشته باشد.

موشک های ناشناخته

اگرچه موشک های متعددی به طور رسمی رونمایی شده یا در رژه ها و رزمایش های نیروهای مسلح تصویری از آنها منتشر شده و مشخصات آنها توسط فرماندهان یا منابعی همچون وزارت دفاع منتشر شده اما چند نمونه از موشک های کروز دریایی ایران هنوز به طور عمومی معرفی نشده و تنها در مصاحبه های مسئولان دفاعی اشاره مختصری به آنها شده است.

در ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۲ رئیس وقت سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع اعلام کرد برای تحویل موشک های کروز با برد بیش از ۳۰۰ کیلومتر به نیروی دریایی سپاه برنامه ریزی شده است. با توجه به عدم نامبردن از این موشک احتمالاً موشکی غیر از رعد که برد ۳۵۰ کیلومتر دارد مد نظر بوده زیرا رعد موشکی شناخته شده است. وی همچنین افزود: «دقت و برد موشک های جدید نسبت به موشک های ۳۰۰ کیلومتری که اکنون در اختیار نیروی دریایی سپاه است افزایش یافته و این موشک می تواند توان دفاعی ما را در نبردهای دریایی افزایش دهد.»

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در برنامه گفتگوی ویژه خبری در شبکه ۲ سیما اندکی پس از رونمایی از موشک های قدیر و نصر بصیر در تاریخ ۳ شهریور ۹۳ با اشاره به رونمایی از ۲ موشک کروز دریایی جدید قدیر و نصر بصیر گفت: «این دو موشک تحویل نیروهای دریایی می شوند و در سال آینده موشک قدیر به مقتدر تبدیل خواهد شد که برد آن ۲ برابر خواهد بود و در حوزه جنگ الکترونیک نیز بر روی این موشکها کار شده است». بنا بر این موشک کروز دریایی دیگری به نام مقتدر در زمره تولیدات وزارت دفاع قرار دارد که برد آن به ۶۰۰ کیلومتر بالغ می شود.

موشک های یاعلی و سومار

این برد، موشک فوق را در رده کروزهای راهبردی اما با مأموریت دریای قرار می دهد. لازم به ذکر است ایران سازنده کروز ضد اهداف زمینی با نام «یاعلی» است که برد ۷۰۰ کیلومتری دارد. در این رده برد معمولاً از موشک هایی با بال اصلی به شکل مستطیل با یا بدون زاویه پسگرایی و نه بال مثلثی (مشابه موشک های نور) استفاده می شود. به عنوان مثال موشک یاعلی دارای همین نوع بال بوده و نیز موشک کروز دریایی چینی YJ-۶۲ با برد دستکم ۴۰۰ کیلومتر دارای بال بازشونده مستطیلی از داخل بدنه است. توان تولید موشک های کروز یاعلی و موشک دوربرد کروز سومار در ایران نشان می دهد که مشکل فنی در این زمینه وجود ندارد بنا بر این علت عدم رونمایی موشک مقتدر مورد سوال است.

در پایان سال ۹۳ یکی دیگر از ناشناخته های حوزه موشک های دریایی رقم خورد و نیروی دریایی سپاه فیلم کوتاهی از شلیک یک موشک از زیر آب در رزمایش پیامبر اعظم(ص)-۹ منتشر کرد. هر چند اطلاعاتی از آن منتشر نشد اما برخی کارشناسان خارجی شیوه عملکرد آن را مشابه یک اژدر-موشک دوزیست روسی با نام SS-N-۱۶ ارزیابی کردند.

اولین تصاویر منتشر شده از موشک زیرسطح پرتاب در رزمایش پیامبر اعظم-۹

در شهریور سال بعد و در یک ویدئو تبلیغاتی وزارت دفاع به مناسب سالروز صنعت دفاعی، فیلم کاملتری از این موشک پخش شد که نشان می داد همچون موشک روسی ابتدا از شناور شلیک شده و به داخل آب می رود و پس از طی مسافتی با شروع به کار پیشران سوخت جامد خود از آب خارج می شود. البته بدیهی است این شیوه عملکرد با توجه به مسافت کوتاه حرکت زیر آب، مزیت تاکتیکی خاصی برای شناور شلیک کننده ندارد بلکه نشان می دهد این موشک می تواند از بسترهای پرتاب زیرسطحی شلیک شود و پس از خروج از پرتابگر زیرسطحی با طی مسافتی از آب خارج شود. در واقع ارزش راهبری این موشک، امکان شلیک آن از زیردریایی ها خواهد بود.

مرحله اولیه شلیک موشک از شناور و قبل از ورود آن به آب

در ۲۵ فروردین ۱۳۹۴ یکی از مهمترین اخبار پیرامون توان موشکی دریایی کشور در مصاحبه جانشین فرمانده کل ارتش منتشر شد که انجام ۲ شلیک آزمایشی موشک از زیر آب را در سال قبل اعلام داشت. وی افزود که شلیک های آزمایشی از زیردریایی های کلاس طارق (کلاس کیلو روسی) و زیردریایی بومی غدیر در سال جای (۱۳۹۴) ادامه می یابد. این یکی از مهمترین توانایی های یک نیروی دریایی راهبردی است که امکان شلیک موشک های ضد کشتی و ضد اهداف زمینی را از زیردریایی های خود داشته باشد.

در واقع بهترین اژدرهای دنیا نیز در نهایت برد ناچیزی نسب به موشک ها دارند و از این رو توانایی فوق به معنی امکان هدف قرار دادن شناورهای دشمن در فاصله دور توسط زیردریایی ها بدون نیاز به رساندن خود به فاصله نزدیک هدف است. به علاوه امکان شلیک موشک هایی ضد اهداف زمینی نیز مؤلفه مهمی در قدرت راهبردی و تأثیرگذاری در معادلات سیاسی به شمار می رود. رسیدن به توانایی فوق در مصاحبه ۸ آذر ۹۴ فرمانده نیروی دریایی ارتش و در روز تحویل گیری انبوه موشک های کروز دریایی قدیر مجدداً تصریح شد.

یکی از مهمترین اخبار راجع به بخش های ناشناخته توان موشکی نیروهای دریایی کشورمان توسط امیردریابان شمخانی در ۲۲ تیر ۹۴ اعلام شد. وی در مصاحبه ای در پاسخ به شایعاتی مبنی بر بومی سازی موشک روسی «سان برن»  در ایران ابراز داشت: «این یکی از کارهایی بود که ما انجام دادیم. عملیاتی کردن این موشک و هر توان نظامی دیگری در این حوزه و تصمیم گیری و تصمیم سازی درباره زمان استفاده از آن به عهده مسئولان ارشد نظامی است.»

موشک سان برن

لازم به ذکر است که در شوروی سابق ۲ موشک مختلف به این نام شناخته می شدند که به دلیل شباهت زیاد آنها و یکسان بودن پرتابگر مورد استفاده بود اما اما نمونه معروف تر و پرکاربردتر از دو موشک معروف به سان برن، P-۲۷۰ موسکیت است (که نمونه هواپرتاب آن KH-۴۱ نامیده شده) از دهه ۱۹۹۰، یکی از کابوس های نیروی دریایی آمریکا بوده به طوری که در ابراز نظرهای رسمی از این موشک و نیز موشک KH-۳۱ به عنوان خطرناک ترین ابزارهای ضد شناور یاد شده زیرا این موشک ها با سرعت حدود ۳ ماخ خود، کمتر از ۳۰ ثانیه فرصت برای واکنش شناور هدف باقی می گذارند. برد موشک سان برن بین ۱۲۰ تا ۲۵۰ کیلومتر، جرم سرجنگی آن ۳۲۰ کیلوگرم و سرعت بیشینه آن ۳ ماخ است.

همچنین وزیر دفاع در ۳۱ مرداد ۱۳۹۵ نیز خبر از دستیابی ایران به موشک کروز دریایی مافوق صوت در آینده نزدیک داد. وی در جریان رونمایی از دستاوردهای دفاعی به مناسبت روز صنعت دفاعی بیان کرد: «در حوزه موشک های کروز گام های بلندی را برداشتیم و الحمدلله تمام موشکهایی که قبلا داشتیم بردشان را دو - سه برابر افزایش دادیم و سعی کردیم آنها را تنوع کاربری ایجاد کنیم یعنی اگر موشکی ساحل به دریا بود و یا از روی شناوری پرتاب میشد آنها را هواپایه کنیم و برای عملیات هوایی نیز استفاده کنیم. توانستیم روی سیستمهای هدایت آنها تغییر ایجاد کنیم و توان موتورهای آنها را افزایش دهیم و بردشان را زیاد کنیم به طوری که اگر در بحث دریا یک زمانی نیاز به کیلومترها مسافت داشته باشیم آن را به ۱۰۰ کیلومتر برسانیم. توانستیم سرعت موشک ها را بالا ببریم و انشالله در آینده ای نزدیک موشک های کروز دریایی با سرعت مافوق صوت هم دست پیدا کنیم. »

در این گفته های وزیر دفاع به نکات مختلفی به صورت سربسته اشاره شده بود از جمله افزایش برد موشک ها که از ۱۲۰ کیلومتر برای موشک نور به ۳۰۰ کیلومتر برای قدیر رسیده و در این امر ایجاد تغییرات در موتور آنها هم مؤثر بوده است. همچنین افزایش سرعت موشک ها تا حد رسیدن به موشک کروز مافوق صوت نیز نکته مهم دیگر سخنان وزیر دفاع بوده است. اگر رویکرد کشور چین در دهه ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ را دنبال کنیم در می یابیم که این کشور با بهسازی موشک های C-۸۰۱ و C-۸۰۲ به مرور در موشک های C-۸۰۵ هم برد را افزایش داده و به بیش از ۵۰۰ کیلومتر رسانده و هم در برخی گونه ها سرعت موشک های این خانواده را نیز به سرعت های مافوق صوت رسانده است.

موشک C-۸۰۲

رویکرد دیگر را می توان در عملکرد روسیه در این زمینه دنبال کرد که موشک P-۸۰۰ اونیکس، معروف به یاخونت نمونه آن است. این موشک با بهره گیری از پیشران اولیه سوخت جامد و سپس پیشران سوخت مایع رمجت توان رسیدن به سرعت ۲.۵ برابر سرعت صوت را دارد. در صورتی که یاخونت تمام مسیر را با این سرعت حرکت کند برد آن به ۱۲۰ کیلومتر محدود شده و در صورت پرواز با سرعت های کمتر تا برد ۳۰۰ کیلومتر قابل دستیابی خواهد بود. کشور هند با کمک مستقیم روسیه موفق به ساخت نمونه بومی و تا حدودی ارتقاء یافته از یاخونت با نام براهموس شده است که به سرعت ۲.۸ ماخ و برد نهایی ۲۸۰ کیلومتر می رسد. همچنین چینی ها نیز نمونه ای مشابه یاخونت با نام CX-۱ در دست توسعه دارند.

یاخونت روسی و موشک های هندی و چینی توسعه یافته از روی آن

هر دو کشور چین و هند علاقمند به صادرات این نوع موشک های خود هستند. برنامه هایی در غرب نیز برای رسیدن به موشک کروز دریایی مافوق صوت وجود دارد. این نوع موشک ها به دلیل سرعت بالای خود با احتمال کمتری برای مورد اصابت قرار گرفتن توسط پدافند شناور هدف رو به رو بوده و به علاوه فرصت بسیار کمتری برای واکنش به هدف می دهند. به عنوان مثال موشکی که با سرعت ۲.۵ ماخ پرواز می کند، ۳۰ کیلومتر نهایی باقی مانده تا شناور دشمن را که به طور کامل در دید آن قرار می گیرد تنها در حدود ۳۵ ثانیه طی می کند. می توان گفت در آینده ناوگان فاقد موشک کروز مافوق صوت قطعاً دست پائین را در نبرد دریایی و دوئل رو در رو با شناورهای دشمن خواهد داشت. بنا بر این علاوه بر داشتن موشک های دوربرد، داشتن موشک های کروز مافوق صوت نیز یکی از مؤلفه های تأثیرگذاری راهبردی توسط نیروی دریایی یک کشور خواهد شد.

سامانه‎های موشکی ضد کشتی و کروز ایرانی هر یک برای طیفی از اهداف و بردهای مختلف توسعه یافته‎اند که در مجموع آرایه‎ای همگون از سلاح‎هایی دقیق، کارامد و با احتمال اصابت بالا را برای دفاع همه جانبه از سواحل طولانی کشورمان در جنوب و شمال در برابر انواع شناورهای کوچک و بزرگ دشمن به وجود آورده‎اند . امید است در آینده هرچه نزدیک تر، تجهیز شناورهای دریایی کشورمان به موشک های کروز دریایی دوربردتر و نیز مافوق صوت، تجهیز به کروزهای ضد اهداف زمینی همچون یاعلی و سومار و نیز موشک های پدافند هوایی کوتاه برد تا دوربرد که می توانند نقش بسیار مؤثری در جهت رسیدن نیروی دریایی ارتش به سطح راهبردی در شأن ملت ایران داشته باشند، به پایان رسیده و بیش از پیش، قدرت بازدارندگی و توان پاسخگویی به هر تهدیدی، عیان شود.